صنعت حفاری به عنوان حلقه اولیه زنجیره صنایع بالادستی نفت و گاز، نقش مهمی در توسعه این صنعت بنیادین دارد.
در کشور ما نیز سیر تکامل صنایع بالادستی نفت، از اکتشاف تا حفاری و تولید به صورت تخصصی و در قالب شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران و شرکت های خصوصی که عموما در رسته های گوناگون تخصصی فعالیت می کنند، دنبال می شود.
در این میان، شرکت توسعه حفارى تدبیر به عنوان یکى از شرکت هاى زیر مجموعه گروه توسعه انرژى تدبیر، با تجهیز ناوگان سخت افزاری و نرم افزاری و همچنین اهتمام به بحث ارتقای علمی و فنی نیروی انسانی، توانسته است نقش قابل ملاحظه ای در تحقق بخشی از اهداف تعریف شده در صنعت نفت کشورمان داشته باشد و از این روی ضمن انجام رسالت کارآفرینی، در حوزه اقتصادی نیز ایفای نقش کند.
برای بررسی شیوه فعالیت و برنامه های آتی این مجموعه بزرگ صنعتی، گفت و گویی با محسن خجسته مهر داشته ایم که امروز سکان هدایت این شرکت را در اختیار دارد. اگرچه سوابق قابل توجه او در کسوت معاون وزیر نفت در برنامه ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری، رئیس ستاد اصلی سیاست های اصل 44 وزارت نفت، عضویت در هیات امنای موسسه بین المللی مطالعات انرژی، دبیر کارگروه نمایندگان ویژه رئیس جمهوری در امور نفت، معاون مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت و ... گویای این واقعیت است که هدایت شرکتی که خواهان داشتن سهمی از بازارهای جهانی صنعت نفت است، تنها به مدد تجربه و توان مدیریتی منبعث از شناخت کامل این صنعت معظم امکانپذیر است.

- آقای دکتر، برای شروع کمی درباره کلیات شرکت و تاریخچه فعالیت های آن در صنعت حفاری بفرمایید.
شرکت توسعه حفاری تدبیر، شرکتی خوشنام و پرتوان در حوزه حفاری است و حضور فعالی نیز در کسب و کارهای مربوط به این حوزه تخصصی در کشور دارد. این شرکت همچنین رتبه بالایی از معاونت مهندسی وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران در حوزه حفاری کسب کرده است که اجرای پروژه های EPD، EPDS و EPDSF را امکانپذیر می سازد.
در ابتدا لازم می دانم به این نکته اشاره کنم که در حال حاضر برنامه اصلی ما حضور گسترده در مناقصات توسعه ای و نگهداشت توان تولید است. این شرکت از سال 92 تاکنون حدود 55 حلقه چاه در جنوب غرب ایران و در منطقه غرب کارون در میدان های مشترک یاران شمالی و آزادگان جنوبی حفاری کرده است که ارزش آن در مجموع رقمی در حدود 450 میلیون دلار تخمین زده می شود.

- گویا شرکت توسعه حفاری تدبیر، اخیرا بخشی از تامین اعتبار پروژه های حفاری را نیز عهده دار شده است؟!
بله. این شرکت درتامین مالی پروژه های حفاری به صورت فاینانس هم مشارکت داشته است که از نظر ما یک سرمایه گذاری محسوب می شود. این در حالی است که به جرات می توان گفت که تاکنون شرکت حفاری دیگری در کشور نداشته ایم که بتواند پروژه ای را فاینانس کند.

- توان نرم افزاری و سخت افزاری شرکت را چگونه ارزیابی می کنید؟
در حال حاضر تعداد چهار دستگاه دکل حفاری با توان 2000 اسب بخار در شرکت فعال است که از جمله به روزترین دکل های حفاری است. این دکل ها مجهز به لوازم و تجهیزات یدکی کاملی هستند.

- این دکل ها تا چه عمقی امکان حفاری دارند؟
این دکل ها قادر هستند در هر عمقی حفاری های لازم را انجام دهند.
علاوه بر آن پایگاه عملیاتی مجهزی نیز در اهواز داریم. ساختمان اداری، انبار سرپوشیده و انبار باز، مرکز آموزش با کلاس درس و خوابگاه برای استفاده پرسنل، از دیگر امکانات سخت افزاری شرکت توسعه حفاری تدبیر است.

- تعداد نیروهای انسانی در واحدهای عملیاتی و ستادی چند نفر است؟
در مجموع نیروهای این شرکت در ستاد و عملیات حدود 600 نفر است که 500 نفر از آن ها عملیاتی هستند. نیروها هم عموما جوان و با تجربه هستند. نیروهای عملیاتی شرکت این توان را دارند تا براساس جدیدترین استاندارهای حفاری، عملیات حفاری را هدایت و مدیریت کنند.

- چه اولویت هایی برای برنامه های توسعه ای خود دارید؟
یکی از مهمترین اقدامات شرکت در حوزه فعالیت های توسعه ای، راه اندازی 3 سرویس گل (سیال حفاری) ، پسماند و H2S است که اولی به زودی راه اندازی می شود. تکمیل تجهیزات مربوط به 2 سرویس دیگر هم در دستور کار است که با آماده شدن آن می توانیم در یکی از چاه ها، از آن استفاده کنیم.

- تابحال سرویس های لازم حفاری را چگونه تامین می کردید؟
تاکنون از خدمات سرویس دهنده های دیگری استفاده می کردیم. با این وجود تلاش شده است تا با راه اندازی این سرویس ها، بتوانیم سهمی نیز از بازار در حوزه سرویس های جانبی حفاری از آن خود کنیم.

- چه برنامه ای در خصوص تجهیز ناوگان دکل های حفاری خود دارید؟
در حال حاضر مذاکراتی را با سازندگان و فروشندگان دکل حفاری در دستور کار قرار داده ایم. سیاست شرکت هم افزایی و مشارکت فعال با سایر شرکت های حاضر در بازارهای حفاری است. در همین خصوص تفاهم نامه های متعددی نیز در زمینه های گوناگون با شرکت های حفاری سرویس دهند و تامین کننده دکل آماده کرده ایم که به تدریج به امضای طرفین می رسد. همچنین خرید 2 دستگاه دکل حفاری جدید را در برنامه داریم تا بدین ترتیب تعداد دکل های شرکت را به 6 دکل افزایش دهیم.

- آیا تاکنون فعالیت مشارکتی نیز با دیگر شرکت های فعال در صنعت حفاری داشته اید؟
شرکت توسعه حفاری تدبیر، سابقه خوبی در مشارکت با بخش های سرویس دهنده خدمات حفاری داشته است. این سرویس ها در حوزه حفر چاه های میدان های یاران شمالی و آزادگان جنوبی بوده است. در عین حال در موارد بسیاری نیز از خدمات شرکت های خدماتی و سازندگان دکل حفاری کرده ایم.

- یکی از اقدامات تعاملی خود را در زمینه فعالیت مشترک با شرکت های دارنده دکل مطرح کردید. این تعامل در حوزه تامین دکل بوده است؟
بله. برای اولین بار از یکی از شرکت های صاحب دکل، دکلی با توان 2000 اسب بخار اجاره کردیم که از آن در میدان آزادگان جنوبی استفاده کرده ایم که قابلیت در خور توجهی برای شرکت به شمار می رود.
همچنین در زمینه اورهال و تعمیرات اساسی ژنراتورهای برق و دکل ها نیز از خدمات شرکت هایی که کار تعمیرات اساسی را انجام می دهند،‌ استفاده می کنیم.

- در حال حاضر بر روی حفاری 15 حلقه چاه در میدان آزادگان جنوبی متمرکز شده اید. کمی درباره روند پیشرفت انجام کار بگویید.
پیشرفت این پروژه در مجموع حدود 60 درصد تخمین زده می شود و بنابر برنامه ریزی اولیه تا پایان سال به اتمام می رسد.

- این میزان پیشرفت به حدی هست که پروژه زودتر از پایان زمان مقرر در قرارداد خاتمه یابد؟
بله. ممکن است. روند انجام کار در این پروژه قابل توجه است و پیش بینی می شود حتی زودتر از برنامه به اتمام برسد. در حفاری برخی از چاه ها رکورد داریم؛ به عنوان مثال حفاری برخی از چاه ها را به جای برنامه 95 روزه در 75 روز به اتمام رسانده ایم که در صنعت حفاری قابل توجه است.

- تامین مالی پروژه ها معمولا از چه طریقی صورت می گیرد؟
منابع پروژه هایی را که با قرار تامین مالی در آن ها شرکت می کنیم معمولا از محل منابع ارزی و ریالی بانک ها و یا منابع ارزی صندوق توسعه ملی تامین اعتبار می شود. در این خصوص می توان به جرات گفت امروز به شرکت منحصر به فردی در صنعت حفاری بدل شده ایم. به عنوان مثال در قرارداد تامین مالی میدان مشترک آزادگان جنوبی حدود 240 میلیون دلار به صورت فاینانس سرمایه گذاری کرده ایم که در صنعت حفاری کشور بی سابقه بوده است.